Jak budować relacje w klasie z nową grupą na początku roku szkolnego?

Trzy… dwa… jeden… startujemy! Witamy się z dziećmi, sprawdzamy listę i otwieramy książki. Zaraz, zaraz! Czy tak ma wyglądać początek roku szkolnego? Czasem warto zrobić krok wstecz, żeby potem efektywniej nam się współpracowało!

W końcu każdy wie, jak ciężko przestawić się z trybu wakacyjnego na szkolny. Czasem oznacza to powrót do funkcjonowania w grupie, a czasem w ogóle pierwsze (lub jedno z pierwszych) zetknięcie się z klasową rzeczywistością. Przypominamy sobie o zasadach pracy w grupie, uczymy się współpracy na nowo, przypominamy też o konfliktach, które przecież są nieodzowną częścią procesu grupowego 😊

W książce „Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną?” Joanny Steinke-Kalembki możemy przeczytać:

„Rola dobrych relacji w szkole wydaje się jednym z najbardziej niedocenianych aspektów edukacji. Tymczasem badania pokazują, jak wielki może być jej wpływ na motywację uczniów do nauki. Poczucie przynależności do klasy, kontakty z rówieśnikami, relacje między uczniem, a nauczycielem są kluczowym elementem decydującym o powodzeniu dziecka w szkole.”

1. Hello and goodbye

Pierwsze kilka minut każdej lekcji ma ogromny wpływ na jej dalszy przebieg. Zdaniem profesora Jacka Pyżalskiego „Ucztę dydaktyczną, jaką jest lekcja należy w odpowiedni sposób rozpocząć, aby zaciekawić uczących się i skoncentrować ich uwagę na temacie”. Aby nastawić uczniów pozytywnie do lekcji oraz aby skończyli ją z uśmiechem na twarzy, a tym samym zapamiętali jako coś pozytywnego, możesz zastosować:

• 4H - daj uczniom wybór jednego z 4 „H” – hello, handshake, highfive lub hug. Inne pomysły to rysunki przedstawiające różne śmieszne gesty włączające np. elementy tańczenia do powitania 😊 Przykładowy plakat przedstawiający tę strategie jest do ściągnięcia https://drive.google.com/file/d/1pc_ni9M4qMvb7BHHDhJCUm_Id_3bJioQ/view

• GŁOSOWANIE – polega na zadaniu kilku prostych pytań, np. Ilu z Was dobrze zaczęło dzień? Kto ma dzisiaj dobry humor? Ile osób cieszyło się, idąc dzisiaj do szkoły? Ilu z Was pamięta o czym była ostatnia lekcja? Ile osób jest gotowych na podejmowanie nowych wyzwań? Głosowanie pozwala utrzymać wysoki poziom zaangażowania, nie spowalnia lekcji (tak jak konieczność odpowiedzi na pytania otwarte), wszyscy chętnie biorą w nim udział.

• REKWIZYTY - jeśli uczysz młodszych uczniów, dobrze jest zapoznać ich z klasową maskotką – witanie się i żegnanie z nią wprowadzi miłą atmosferę do Twojej klasy.

• PIOSENKA POWITALNA/POŻEGNALNA - część kursów zawiera taką piosenkę. Warto ją wykorzystać, ponieważ rutynowe jej powtarzanie zapewnia uczniom poczucie struktury, a przez to bezpieczeństwa, a także jasno daje znać, że zaczynamy angielski, w związku z tym łatwiej uczniom ‘przestawić się’ na naszą lekcję. Aby jednak nie zanudzić uczniów, dodaj do piosenki za każdym razem inne urozmaicenie – możecie piosenkę śpiewać sposobem operowym, na rockowo, bardzo głośno, udając że jesteście ptakami, krokodylami czy słoniami, śpiewając tylko co drugie słowo albo z podziałem na role. Wariacjom nie ma końca, tym lepiej jeśli będą pochodziły od uczniów!

• EXIT TICKETS - to aktywność polegająca na proszeniu uczniów na wykonanie zadania przed wyjściem z klasy. Forma może polegać na wyciąganiu kart obrazkowych, zadawaniu pytań czy dawaniu poleceń typu TPR. Materiał może dotyczyć lekcji, ale może być też związany z samopoczuciem, zainteresowaniami uczniów, może wreszcie polegać po prostu na geście przybicia piątki z każdym z klasy.

2. Imiona

Naucz się ich jak najszybciej, tymczasem korzystaj z samoprzylepnych karteczek lub tekturek ustawionych przed uczniami. Uczniowie czują się dostrzeżeni i lubiani, kiedy nauczyciel pamięta ich imiona. Łatwiej też przywołać ich uwagę czy zwrócić się do kogoś z pytaniem, gdy użyjemy jego / jej imienia.

Aby uczniowie poznali swoje imiona, skorzystaj z jednej z zabaw np. :

· NAME CHAIN. Siadamy w kręgu. Nauczyciel podaje swoje imię, np.: „I’m Ania”. Dziecko siedzące obok nauczyciela mówi: „I am …, and this is Ania” i wskazuje na nauczyciela. Kolejna osoba przedstawia się, a następnie wymienia imiona wszystkich swoich poprzedników i tak dalej, aż do ostatniej osoby. W trochę bardziej zaawansowanych grupach możemy wykonać również drugie okrążenie dodając do imienia informację o tym, co dana osoba lubi, np.: „I am Ania and I like ice-cream.”

· THE BLANKET GAME. Dzieci przedstawiają się stojąc w kółku. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie drużyny. Dwie osoby trzymają koc wysoko. Każda drużyna stoi po przeciwnej stronie koca. Jedna osoba z każdej drużyny podchodzi do koca, staje przodem do niego (po drugiej stronie czeka osoba z drugiej drużyny). Na umówiony znak koc jest opuszczany, zadaniem dwóch osób stojących teraz przodem do siebie jest powiedzieć imię tej drugiej osoby. Kto pierwszy - zdobywa punkt dla drużyny przeciwnej.

3. Zabawy i aktywności integracyjne

Relacje zaczynamy budować już od pierwszego spotkania. Dobrze jest dać uczniom okazję do powiedzenia czegoś o sobie i do wstępnego poznania swoich nowych kolegów z grupy i nauczyciela. Poniżej przykłady gier i aktywności integracyjnych, które mogą w tym pomóc:

· 3 THINGS - nauczyciel wymienia uczniom trzy rzeczy, które lubi i trzy, których nie lubi. Następnie uczniowie na kartkach zapisują i/lub rysują o sobie: “3 things I like… / 3 things I don’t like” Następnie nauczyciel zbiera kartki i czyta je na głos (nie podając imienia ucznia). Zadaniem grupy jest zgadnąć, kto jest autorem. Uczniowie będą mieli okazję dowiedzieć się czegoś o sobie i zaobserwować, co ich łączy, a co wyróżnia. To ćwiczenie można zmodyfikować na potrzeby starszych uczniów i przygotować pytania na wyższym poziomie np. 3 things I learnt to do in the summer.

· NUMBERS - zapisz na tablicy 3 liczby/nazwy mówiące coś o sobie. Uczniowie zgadują, czego dotyczą numer (wiek, liczba psów, liczba kolczyków) lub nazwa (tytuł ulubionej książki, imię córki, nazwa chomika). Następnie uczniowie robią to samo i zgadują swoje numery w parach. Aktywność należy dopasować do poziomu.

· WĘZEŁ GORDYJSKI – to aktywność teambuildingowa nie wymagająca używania języka. Grupa staje w kole, zamyka oczy, wyciąga ręce do góry i próbuje złapać każdą ręką inną rękę. Następnie uczniowie otwierają oczy i widzą pajęczynę, którą mają rozplątać bez puszczania rąk. Czasem wymaga to przejścia pod czyimiś złączonymi dłońmi, a czasem większych wygibasów, ale zaangażowanie wszystkich – gwarantowane!

Planując lekcje na pierwsze tygodnie jesienno - zimowego semestru, warto postarać się włączyć możliwie dużo ćwiczeń i aktywności sprzyjających pracy grupowej i ponownemu poznaniu się uczniów. Może być to wspólne przygotowanie prezentacji na zadany temat, dialogów lub nawet niewielkich inscenizacji. Wszelkie inne aktywności, w których uda nam się wpleść materiał do poznawania siebie i swoich zainteresowań, są na wagę złota.

4. Poznaj swoich uczniów

Poświęć czas na przerwach i przed zajęciami, aby poznać zainteresowania swoich uczniów. Postaraj się wpleść interesujące ich tematy w swoje lekcje. Na początku roku przetestuj różne rodzaje aktywności z Twoimi nowymi grupami, aby sprawdzić, które sprawiają im największa radość. Dzięki temu będzie Ci łatwiej zaplanować angażujące zajęcia na resztę roku szkolnego. Uczniowie lubią też dowiadywać się ciekawostek o swoim nauczycielu – chętnie zobaczą zdjęcie Twojego kotka przy okazji wprowadzania struktury CAN i CAN’T albo dowiedzą się, jaka jest twoja ulubiona część Harry’ego Pottera.

5. Zadbaj o emocje

Nastroje dzieci oraz atmosfera panująca na zajęciach istotnie wpływa na to, w jaki sposób uczniowie postrzegają nie tylko nauczyciela, ale i przedmiot nauczania. Przyjazne otoczenie, poczucie przynależności oraz akceptacji, odgrywają ważną rolę w podtrzymywaniu motywacji, a także skuteczności nauki. Pamiętaj, że w pierwszych dniach szkoły kształtują się postawy i stosunek do konkretnych lekcji, które później towarzyszyć Wam będą przez wiele miesięcy współpracy. Warto zatem zwrócić szczególną uwagę na to, jakie będą te pierwsze wrażenia wyniesione z zajęć. Choć wydawać by się mogło, że trudno jest wpływać na cudze emocje, w rzeczywistości jako nauczyciel masz wiele narzędzi, które pozwolą Ci zadbać o odpowiednią atmosferę w Twojej klasie:

• Przypomnij sobie lub zaobserwuj, co lubią uczniowie i staraj się przygotowywać zajęcia opierając się na ich zainteresowaniach. Jeśli rozpoczynasz współpracę z nową grupą, koniecznie poświęćcie czas na lepsze poznanie się.

• Proponuj aktywności, w tym gry i zabawy edukacyjne, sprzyjające ćwiczeniu skupiania i zapamiętywania. Możesz również zastosować z uczniami ćwiczenia relaksacyjne. Taka śródlekcyjna przerwa pozwoli rozładować napięcie, uniknąć znużenia i umożliwi bardziej efektywną pracę po krótkiej chwili wytchnienia.

• Doceniaj indywidualne starania i wysiłek włożony w wykonanie zadania, przygotowanie pracy lub wypowiedź ustną.

• Przydzielaj zadania, za realizację których dzieci będą czuć się odpowiedzialne. Czasami nawet tak prosta rzecz jak rotacyjny dyżur przy zawieszaniu ilustracji na tablicy magnetycznej może stanowić nie lada gratkę!

• Inspiruj i staraj się pokazywać swoje zamiłowanie do języka angielskiego. Opowiadaj o ciekawych książkach, filmach, miejscach lub tradycjach, nawet w formie dygresji. Dzieci dużo chętniej uczą się od osób, które dzielą się z nimi pasją.

6. Zadbaj o właściwą atmosferę i organizację pracy

Pośród rzeczy, które warto ponownie omówić z dziećmi na najbliższych zajęciach, z pewnością powinny się znaleźć sprawy związane z organizacją pracy na lekcjach. Dobrym pomysłem jest sporządzenie kontraktu z uczniami, nawet jeśli już kiedyś taki zawieraliście. Dzięki temu zyskacie okazję na ustalenie (lub renegocjację 😉) zasad współpracy, a jednocześnie będzie to doskonała sposobność do omówienia tego, co dla każdej ze stron jest ważne. Możecie w nim zawrzeć między innymi ustalenia dotyczące przygotowania do zajęć, na przykład obowiązek przynoszenia podręczników i zeszytów ćwiczeń lub regularnego powtarzania słownictwa. Określ jednorodne zasady oceniania. Jednocześnie, dobrze jest zamieścić kilka zapisów będących inicjatywą samych uczniów. Pozwól im wyrazić swoje oczekiwania i jeśli są wśród nich takie, które pozwolą się włączyć do reguł obowiązujących na zajęciach, to koniecznie powinny się tam znaleźć. Opracujcie swój kontrakt w wersji papierowej, najlepiej podczas prac grupowych. W przypadku większych klas możesz podzielić uczniów na zespoły odpowiedzialne za opracowanie poszczególnych punktów umowy. Powieście gotowy kontakt w widocznym miejscu, tak by każdy w dowolnym momencie mógł do niego wrócić.

Jeśli chcielibyście zagłębić się w temat budowania relacji z uczniami serdecznie polecam lekturę książek T. Gordona „Wychowanie bez porażek w szkole” oraz A. Faber i E. Mazlish w książce „Jak uczyć żeby dzieci się uczyły”.

Powodzenia w nawiązywaniu owocnych relacji w nowym roku szkolnym!