Rola i wizerunek nauczyciela we współczesnym społeczeństwie – kim dziś jest lektor angielskiego?

Wizerunek nauczyciela, z definicji, to ogół cech, które go charakteryzują i wpływają na to, jak jest postrzegany przez otoczenie. Co naturalne, rola i wizerunek nauczyciela zmieniają się z czasem, a duży wpływ mają tutaj… popkultura i zmieniający się świat.

Sprawdź też:

• Marka osobista nauczyciela – jak dbać o swój wizerunek?

Dawniej nauczyciel miał na celu przede wszystkim przekazywanie wiedzy i uczenie dzieci dyscypliny – bez nacisku na rozwój osobisty ucznia. Jeszcze 100 lat temu, nauczyciel często był jedną z najbardziej wykształconych osób na danym obszarze, szczególnie w przypadku nauczycieli wiejskich.

W czasach PRL, nauczyciel dodatkowo pełnił rolę przedstawiciela systemu. Musiał trzymać się odgórnie narzuconego programu i propagandy, a ci, którzy próbowali iść własną drogą, często płacili za to wysoką cenę — nawet wilczym biletem.

A jak to wygląda dzisiaj? Co wpływa na zmiany w wizerunku współczesnego nauczyciela i jego rolę w społeczeństwie? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule!

Jak zmienił się wizerunek nauczyciela i jego rola?

Zacznijmy od zmian w roli nauczyciela na przestrzeni ostatnich stulat. Kiedyś, praca nauczyciela była o wiele bardziej jednotorowa – miał on na celu przekazywać wiedzę i uczyć dzieci dyscypliny. Nie oznacza to jednak, że rola nauczyciela była wtedy prostsza.

Jeśli nauczyciel był jedyną wykształconą osobą na danym obszarze, to nie ograniczał siętylko jednego przedmiotu, tak jak ma to miejsce obecnie. Wręcz przeciwnie – jego rolą było przekazywanie wiedzy, ze wszystkich przedmiotów. Nauczyciel musiał być „człowiekiem-orkiestrą”– i radzić sobie w dobrym stopniu z każdym zagadnieniem potrzebnym na wczesnych etapach systemu edukacji.

Naturalną konsekwencją tej roli był szacunek do pracy nauczycieli – z racji na wykształcenie, nauczyciele byli traktowani jako autorytet. Kłóci się to nieco z obecnym obrazem relacji na linii rodzic-nauczyciel – nieraz słyszymy o wysokich wymaganiach rodziców, braku zaufania do nauczyciela i próbach wpływania na jego decyzje. Jednak, jeśli spojrzymy na badania naukowe, to okazuje się, że autorytet nauczycieli wcale nie jest niski.

Edelman Trust Barometer (2023) wskazuje, że nauczyciele wciąż są jedną z najbardziej darzonych zaufaniem grup zawodowych. W Polsce aż 72% respondentów wyraża swoje zaufanie do tej grupy zawodowej. Sytuacje takie jak konflikty na linii rodzic-nauczyciel wynikające z braku zaufania do tego drugiego oczywiście nie są zmyślone, ale wbrew pozorom nie występują tak często jak mogłoby się wydawać. Z drugiej strony, zaledwie 34% nauczycieli czuje, że społeczeństwo docenia ich pracę – co pokazuje, że problem zaufania i docenienia jest wielowymiarowy (TALIS 2018).

Oczywiście zaufanie i autorytet to nie jedyne aspekty, w których wizerunek i rola nauczyciela się zmieniają. Kolejną kwestią jest zmiana obowiązków. Niegdyś nauczyciel był poniekąd wykładowcą – nauczał przedmiotu, dbał o dyscyplinę i… tyle. Dzisiaj, nauczyciele i lektorzy muszą wejść w o wiele większą liczbę ról:

• wykładowcy,
• wychowawcy,
• psychologa,
• przewodnika,
• towarzysza,
• ale również… influencera (o tym później w artykule ⬇️).

Samo podejście do nauczania również się zmienia. Już w czasach PRL nauczyciele zaczynali dywersyfikować metody wykorzystywane na zajęciach. W przypadku nauczycieli angielskiego (lub innych języków obcych), jeszcze 50 lat temu panowało podejście oparte na tłumaczeniu słów i zdań pomiędzy językami. Dzisiaj nauczyciele stawiają na metody aktywizujące uczniów, ekspozycję na język i wykorzystanie języka w praktyce.

Istotną rolę odgrywają tu badania pedagogiczne i nowe technologie. Dzięki tym pierwszym, nauczyciele w XXI wieku mają o wiele lepsze zrozumienie skutecznych metod dydaktycznych; te drugie poszerzają gamę narzędzi do wykorzystania w edukacji, ale też to, w jaki sposób nauczyciel chce być postrzegany.

Sprawdź też:

• Kształtowanie kompetencji cyfrowych nauczycieli i lektorów języka angielskiego: klucz do efektywnego i nowoczesnego nauczania

Podsumowując: dzisiaj nauczyciel jest omnibusem, pełniącym wiele ról, korzystającym ze zróżnicowanych metod nauczania oraz nowych technologii. Według badań NEUROHM współczesny nauczyciel w klasach 1-3 podejmuje decyzję średnio co 2-3 sekundy. Ale to również nie jest sytuacja stała – za 50 lat społeczeństwo, technologie i wiedza pedagogiczna się zmienią, a wraz z nią rola i wizerunek nauczyciela.

Sprawdź też:

• Cegiełka po cegiełce, czyli nauczyciel murarzem. Zasada Rosenshine’a a skuteczne nauczanie
• 5 mitów o nauczaniu i dlaczego te mity to mity

Wizerunek nauczyciela – jak nas widzą (i jak chcemy być widziani)

Przejdźmy zatem do współczesnego wizerunku nauczyciela z innej perspektywy – tego, jak nasz zawód postrzeganych jest przez innych. Dużą rolę mają tu stereotypy, dzieła kultury (np. filmy!), ale też social media – przyjrzymy się każdemu z tych elementów z osobna.

Wizerunek nauczyciela a stereotypy

Stereotypy w każdym wydaniu potrafią być krzywdzące, a w przypadku nauczycieli, wiele z nich jest nieprawdziwych. Jakie mity związane z pracą lektora angielskiego wpływają na jego wizerunek?

„Praca nauczyciela jest prosta”

Po pierwsze, wiele osób uważa, że nauczyciel ma prostą pracę. W końcu latem ma całe 2 miesiące wakacji, przed tablicą spędza „zaledwie” 20 godzin i wystarczy, że przygotuje konspekty rekcji raz na całą karierę. Nic bardziej mylnego – praca nauczyciela to zawiera obowiązki administracyjne (również te wakacyjne), ciągłe dostosowywanie lekcji do zmieniających się potrzeb uczniów i potrafi (ale nie musi) być stresująca – w końcu nauczyciel bierze odpowiedzialność nie tylko za wiedzę, ale również za zdrowie swoich uczniów w trakcie lekcji.

„Praca nauczyciela jest przyjemna i »wygodna emocjonalnie «”

W parze z przekonaniem o niskim wysiłku fizycznym nauczycieli idzie stereotyp o niskim poziomie stresu – w końcu, dlaczego praca nauczyciela miałaby być wymagająca emocjonalnie? Jednak jak wiemy, z pracą w szkole wiąże się olbrzymia odpowiedzialność i presja ze strony rodziców. Jeśli popatrzymy na dane, to widzimy tego odzwierciedlenie: z danych portalu Teacher Tapp Polska wynika, że ponad 60% nauczycieli w Polsce odczuwa oznaki wypalenia zawodowego.

„Zawód nauczyciela jest zawodem dla kobiet”

Ten mit jest zagnieżdżony w prawdzie – jak podaje Polska Agencja Prasowa, według danych MEN, około 84% osób w zawodzie to kobiety, a jedynie 16% to mężczyźni. To może rodzić dalsze stereotypy. Co ciekawe, to zjawisko powiela się w innych krajach. Przykładowo w USA, około 77% osób w zawodzie to kobiety, a pozostałe 23% to mężczyźni (Pew Research Center, 2023).

Wizerunek nauczyciela w popkulturze

Znaczący wpływ na wizerunek współczesnego nauczyciela ma również popkultura. Filmy i seriale takie jak „Sex Education”, „Carte Blanche” czy „Mr. Iglesias” (nie wspominając o kultowym „Stowarzyszeniu Umarłych Poetów” czy „Buntowniku z wyboru”) przedstawiają nauczycieli jako osoby nietuzinkowe – z charakterem, charyzmą i poczuciem humoru. Osoby, które potrafią nawiązać bliższą relację z uczniami, zrozumieć ich problemy i ich zainspirować.

Popkultura w mocny sposób kształtuje ewolucję, która zaczęła zachodzić już po czasach PRL – odejście od nauczyciela w roli wykładowcy i przejście w rolę przewodnika. Nauczyciela, który nie przychodzi jedynie przekazać wiedzę – wykazuje się pasją, empatią, kto naprawdę rozumie uczniów. Taki obraz buduje oczekiwania uczniów, poniekąd popychając do przodu zmianę nie tylko w wizerunku, ale przede wszystkim w roli, którą nauczyciel pełni w klasie oraz poza nią.

Wizerunek nauczyciela w social media

Wizerunek nauczyciela w mediach społecznościowych to zjawisko stosunkowo nowe, ale dynamicznie się rozwijające. Coraz więcej nauczycieli aktywnie działa na platformach takich jak TikTok, Instagram, YouTube czy Facebook, dzieląc się nie tylko materiałami edukacyjnymi, ale też swoją codziennością, przemyśleniami i poczuciem humoru. W ten sposób przełamują stereotyp nauczyciela jako osoby sztywnej i niedostępnej.

W social mediach nauczyciel często pokazuje się jako człowiek z pasją – kreatywny, zaangażowany i bliski uczniom. Relacjonuje życie szkolne „od kuchni”, komentuje wyzwania edukacyjne, a czasem także otwarcie mówi o trudnościach związanych z pracą w oświacie. Takie autentyczne treści przyciągają uwagę młodych odbiorców i sprawiają, że nauczyciel staje się bardziej ludzki – dostępny i zrozumiały.

Jednocześnie media społecznościowe pozwalają budować markę osobistą nauczyciela – jako eksperta, mentora, a czasem także influencera edukacyjnego. To wpływa na wizerunek całej profesji, pokazując, że nauczyciel to ktoś, kto potrafi być nowoczesny, obecny w cyfrowym świecie i gotowy na dialog z uczniami w przestrzeni, która jest dla nich naturalna.

Z drugiej strony, musimy pamiętać, że uczniowie mają dostęp do social media, a co za tym idzie – mogą znaleźć tam swojego nauczyciela. To powoduje, że budowanie wizerunku nie ogranicza się już do spotkań w szkole i sfery zawodowej – budujesz go nawet poprzez prywatne wpisy publikowane na platformach społecznościowych.

Sprawdź też:

• Kształtowanie kompetencji cyfrowych nauczycieli i lektorów języka angielskiego: klucz do efektywnego i nowoczesnego nauczania

Nauczyciel = influencer?

Wszystkie powyższe obszary, które wpływają na wizerunek nauczyciela, prowadzą nas do jednego pytania: Czy współczesny nauczyciel jest już influencerem? Poniekąd nie, poniekąd tak.

Większość definicji influencera zakłada prowadzenie mediów społecznościowych (np. TikToka), w których taka osoba zbiera grono odbiorców i buduje zaangażowanie. Patrząc pod takim kątem, nauczyciel nie musi być influencerem – w końcu nie każdy nauczyciel ma, chce i będzie prowadził konta w mediach społecznościowych.

Z drugiej strony, jeżeli odejmiemy z równania social media, zobaczymy, że nauczyciel nie różni się tak bardzo od klasycznego influencera. Jego społecznością są uczniowie, wśród których również musi budować zaangażowanie. Podobnie jak celebryci internetowi, dobry nauczyciel ma wpływ na decyzje swojej społeczności (uczniów) – bierze udział w ich wychowaniu, kształtowaniu kierunku rozwoju i charakteru. I podobnie do influencerów, nauczyciel musi spełnić kilka warunków, żeby osiągnąć sukces:

• Nauczyciel musi być autentyczny.
• Nauczyciel musi pokazać swoją pasję do przedmiotu i nauczania.
• Nauczyciel musi inspirować i stawać się autorytetem – nie na siłę, ale poprzez swoją wiedzę, zaangażowanie i relacje.

Współczesny nauczyciel musi czerpać od influencerów. W końcu zgodnie z badaniem McCrindle Research, pokolenie Alfa (urodzone po 2010 roku) spędza dziennie ponad 4 godziny w otoczeniu technologii. Influencerzy stają się dla tego pokolenia idolami. W konsekwencji nauczyciel musi z nimi konkurować o uwagę ucznia. Ale nie tylko z nimi: również z platformami takimi jak Netflix czy YouTube.

Z drugiej strony, mamy też nauczycieli, którzy stają się influencerami w dosłownym tego słowa znaczeniu. Zakładają one konta w social media, opowiadają o pracy nauczyciela zza kulis lub edukują w sposób przystępny dla współczesnych dzieci i młodzieży – poprzez krótkie, przyciągające uwagę nagrania. Wystarczy, że spojrzymy na kilku najpopularniejszych z nich, żeby zobaczyć, jak dużą moc przebicia może mieć nauczyciel, jeśli uda mu się dotrzeć do uczniów:

• @jak_ogarnac_angielski → 29,5 tys. obserwujących na TikToku (kanał polski),
• @englishteacherclaire → 2,4 mln obserwujących na TikToku (kanał anglojęzyczny).

Jak być dobrym lektorem angielskiego we współczesnym świecie?

To nie tylko kwestia metodyki, ale też umiejętności miękkich. Empatia, elastyczność, otwartość na różne style uczenia się, a także umiejętność żartowania i dystansowania się od siebie – to wszystko czyni lektora bardziej skutecznym i „bliższym” uczniowi. Dzisiejszy lektor to osoba, która nieustannie się rozwija – zarówno zawodowo, jak i w sferze osobistej.

Co pomoże Ci być dobrym lektorem języka angielskiego?

• Bądź sobą – nie udawaj „idealnego nauczyciela”.
• Słuchaj uczniów i reaguj na ich potrzeby.
• Korzystaj z aktualnych narzędzi i trendów – social media, podcasty, memy – by tworzyć most między nauką a codziennością.
• Dbaj o swój wizerunek w sieci – profesjonalizm i luz mogą iść w parze.
• Nie bój się mówić o własnych błędach – to buduje autentyczność.
• Regularnie uczestnicz w szkoleniach, warsztatach i webinariach dla nauczycieli – dostęp do nich jest szeroki, a aktualna wiedza to podstawa współczesnego nauczania.

Sprawdź też:

• Webinaria dla lektorów angielskiego. Czym są? Jakie mają rodzaje? Dlaczego warto w nich uczestniczyć?
• Rozwijanie kompetencji miękkich jako nauczyciel – kluczowe umiejętności lektora

Podsumowanie

Wizerunek i rola nauczyciela ciągle się zmieniają – ewoluują wraz ze społeczeństwem. Współczesny nauczyciel ma za zadanie nie tylko przekazać wiedzę, ale również inspirować uczniów, zbudować z nimi bliską relację czy nawet wejść w rolę psychologa. Technologie otwierają mnóstwo możliwości, ale sprawiają też, że nauczyciel musi konkurować z platformami takimi jak YouTube lub TikTok i influencerami. Tym samym nie należy lekceważyć mediów społecznościowych, tylko wykorzystać je do zrozumienia potrzeb uczniów i lepszego dotarcia do nich w trakcie lekcji i poza salą lekcyjną.

Jakie są Twoje przemyślenia o roli współczesnego nauczyciela? Daj nam znać w komentarzu – w końcu każdy patrzy z nieco innej perspektywy. 😉

Sprawdź też:

• Czy warto korzystać z gotowych scenariuszy lekcji języka angielskiego dla dzieci?
• Jak kontynuować rozwój zawodowy nauczyciela poza salą lekcyjną?
• Multimedia w nauczaniu języka angielskiego: wideo, podcasty i animacje
• Jak budować pozytywną relację z uczniami? Porady dla nauczycieli języka angielskiego

Źródła:

1. Edelman Trust Institute. (2025). 2025 Edelman Trust Barometer: Trust and the Crisis of Grievance. Edelman Trust Institute.
2. Organisation for Economic Co‑operation and Development [OECD]. (2019). The Teaching and Learning International Survey 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners. OECD Publishing.
3. Weissbrot‑Koziarska, A. (2021). Pedagogika społeczna i praca socjalna z perspektywy rozwoju dyscypliny. Pedagogika Społeczna, 3–4(2021), 78–119.
4. Polska Agencja Prasowa. 2024. „Płeć żeńska dominuje w polskim systemie oświaty. 84 % nauczycieli to kobiety.” PAP, 8 marca 2024. Dostęp 30 września 2023.
5. Pew Research Center. (2024, April 4). What’s it like to be a teacher in America today? Oparte na ankiecie przeprowadzonej w okresie 17 październik–14 listopad 2023 wśród nauczycieli z publicznych szkół K–12 (2 531 respondentów, RAND American Teacher Panel). Pobrane z Pew Research Center

FAQ

Jakie są cechy idealnego nauczyciela?

Współczesny nauczyciel potrafi nawiązać relacje z uczniami – inspirować ich i stać się dla nich autorytetem. To wymaga, przede wszystkim, empatii, autorefleksji, cierpliwości i autentyczności, czyli doskonałych umiejętności miękkich.

Jaki jest obecny wizerunek nauczyciela?

Wokół współczesnego wizerunku nauczyciela narosło wiele mitów. Z jednej strony, słyszymy, że rodzice nie ufają nauczycielom; z drugiej strony, badania pokazują, że nie jest to prawda. W społeczeństwie panuje wiele stereotypów, lecz jedno jest pewne: współczesny nauczyciel musi być kimś więcej, niż wyedukowaną osobą przekazującą wiedzę: musi być psychologiem, wychowawcą i autorytetem.