Jak uczniowie uczą się od siebie nawzajem?

Nauczanie kooperatywne – czym właściwie jest?

Stwarzanie możliwości czerpania od siebie nawzajem, to jeden z najbardziej fascynujących sposobów prowadzenia zajęć dydaktycznych. Nauczanie kooperatywne, bo o nim mowa, to rozwiązanie, które nie tylko pozwala zmotywować uczniów do skutecznego działania i przekazywania informacji.To także sposób na to, aby zbudować w grupie silniejsze relacje, stworzyć zespół, w którym uczniowie będą się wzajemnie wspierać.

Dzięki temu wspierasz nie tylko naukę konkretnej partii materiału, lecz także wzmacniasz w swoich uczniach ich naturalne kompetencje społeczne – do niesienia pomocy, kooperacji, wspólnego szukania rozwiązań. To, jak uczą się dzieci, w dużej mierze zależy od tego, jakie ścieżki nauki im pokażesz. Jeśli chodzi o nauczanie kooperatywne, to model, który znają doskonale z zabaw i innych aktywności pozaszkolnych. Warto go wykorzystać na lekcjach, trzeba to jednak robić z odpowiednią świadomością i przygotowaniem.

Co daje nauczanie kooperatywne?

To, jak dzieci uczą się od innych dzieci, pozwala nam zrozumieć na czym polega istota edukacji. Dziecko, aby wytłumaczyć jakieś zagadnienie koledze lub koleżance, musi je najpierw samodzielnie opanować. Starając się wytłumaczyć coś drugiemu człowiekowi, jeszcze lepiej uczymy się rozumieć, o czym właściwie opowiadamy. Taka kompetencja prostego przedstawienia tego, co dla dziecka jeszcze przed chwilą było trudne, jest absolutnie bezcenna w procesie nauczania.

Nie mniej cenne jest oczywiście wspólne szukanie rozwiązań. Dzieci, tłumacząc sobie coś wzajemnie, szukają odpowiedniego języka, mają poczucie równości, nie mają oporów, aby wyrażać wątpliwości i pytać (co czasem jednak dzieje się w obecności nauczyciela). Utrwalają w tym sposób i powtarzają materiał, którego przyswajanie generuje również ogromne zaangażowanie, a to, jak wiemy z neurodydaktyki, sprzyja zapamiętywaniu i utrwalaniu materiału.

Przykładowe ćwiczenia

Jigsaw, Switch or Trade, Generating Questions, Quiz-Quiz-Trade to przykładowe ćwiczenia, które świetnie sprawdzają się do nauki języka obcego, a jednocześnie kształtowania współpracy między uczniami i zaangażowania. Wszystkie tego typu zadania opierają się przede wszystkim na współpracy w mniejszych lub większych grupach, a następnie wymianie, kontynuacji, odwróceniu ról pomiędzy grupami. To bardzo cenne zajęcia także z punktu widzenia nauki współpracy projektowej – narzędzia bardzo popularnego w firmach XXI wieku.

Z czym musisz się liczyć?

Nauczanie kooperatywne daje świetne rezultaty, pod warunkiem, że wykorzystane zostaje w odpowiednim momencie. Trzeba się także liczyć z tym, że taki model lekcji to dla nauczyciela prawdziwe wyzwanie. Przede wszystkim tracisz część kontroli nad zajęciami. Są one zdecydowanie mniej przewidywalne, więc momentami może być trudniej zapanować nad tym, co się dzieje w sali. Zajęcia tego typu trzeba także znacznie uważniej przygotować, ponieważ tutaj do zrealizowania są standardowe cele dydaktyczne, jak i społeczne – tej drugiej perspektywy nie można stracić z horyzontu. Musisz liczyć się z tym, że przygotowanie tego typu zajęć może Ci zająć nieco więcej czasu niż tych tradycyjnych. Warto jednak zainwestować ten czas, ponieważ efekty nauczania kooperatywnego są trudne do przecenienia. To, jak dzieci uczą się od siebie nawzajem, wpływa na:

• ich poczucie sprawczości,

• lepsze utrwalenie konkretnego materiału,

• przekonanie o zdolności do przekazywania wiedzy innym.

W ten sposób nie kształcisz jedynie umiejętności językowych u swoich uczniów, lecz także wspierasz ich w rozwijaniu kompetencji niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie.

Kiedy warto sięgać po alternatywne metody nauczania?

Nauczanie wzajemne, kooperacja, współpraca w grupach to świetne rozwiązania dydaktyczne, natomiast nie sprawdzą się w każdym wypadku. Taki model lekcji możesz z pewnością wykorzystać, zamykając jakiś blok, podsumowując dział, zagadnienie. Chcąc zebrać tematykę jeszcze raz, pokazać uczniom jeszcze jeden sposób wykorzystania określonych form językowych, możesz sięgnąć po kooperatywę.

Umiejętnie przygotowane zajęcia tego typu generują wyższy poziom zaangażowania, sprzyjają także powstawaniu nowych pomysłów, stanowią świetne ćwiczenie podsumowujące i pozwalające uczniom sprawdzić się w roli tych, którzy w danym momencie odpowiadają za przebieg nauczania. Oczywiście nie oznacza to, że z podawczych form nauczania masz zupełnie zrezygnować. Wręcz przeciwnie – efektywne nauczanie to zawsze mieszanka metod podawczych i aktywizujących. „Wykład” czasem także jest potrzebny, np. kiedy trzeba wprowadzić nowe, nieco bardziej skomplikowane zagadnienie.

Spodobał Ci się ten artykuł? Może Cię również zainteresować nasz wpis o nauczaniu zróżnicowanym. Zapraszamy do lektury!