Choroby zawodowe nauczycieli – jak im zapobiec?

Profilaktyka chorób to zagadnienie, o którym nieustannie powinno się przypominać. Na co dzień łatwo bowiem zapomnieć o sprawach zdrowia. Jeśli nic specjalnie nam nie doskwiera, nietrudno ulec przekonaniu, że dolegliwości zdrowotne to sprawa, która nas nie dotyczy. Szczególną uwagę warto zwrócić na zapobieganie chorobom zawodowym. W pracy spędzamy przecież dużą część życia. Niezdrowe lub nieodpowiednie nawyki, a także brak odpowiedniego reagowania w sytuacji pojawienia się dolegliwości, mogą nieść ze sobą wiele długofalowych konsekwencji. Porozmawiajmy zatem o tym, jak przeciwdziałać chorobom i przypadłościom typowym dla nauczycieli.

Choroby zawodowe nauczycieli: Gardło i głos

Bardzo oczywistym skojarzeniem z chorobami charakterystycznymi dla nauczycieli są dolegliwości ze strony narządu głosu. Znaczne jego obciążenie, spowodowane wielogodzinnym, często głośnym mówieniem, to jeden z czynników wpływających na częstsze niż w innych grupach zawodowych pojawianie się zaburzeń ze strony strun głosowych, krtani czy gardła. Niekorzystnie na narząd głosu wpływa także przebywanie w suchym lub zanieczyszczonym powietrzu, palenie tytoniu, a nawet nawyki głosowe takie jak odchrząkiwanie czy nieprawidłowa emisja głosu.

Aby właściwie zadbać o swój głos, warto wprowadzić kilka zasad:

• Pamiętaj o prawidłowym nawodnieniu organizmu i nawilżeniu dróg oddechowych – domowy nawilżacz powietrza postawiony w sypialni pozwoli nawilżyć krtań i struny głosowe.

• Milczenie jest złotem – w przypadku nauczycieli ta uwaga ma wyjątkowe znaczenie. Zapewnij swojemu głosowi co najmniej 30 minut odpoczynku każdego dnia (może przy okazji przeczytasz rozdział od dawna odkładanej książki lub poćwiczysz jogę?).

• Unikaj obciążania głosu zbyt głośnym mówieniem poprzez stosowanie strategii komunikacji niewerbalnej w celu przyciągnięcia uwagi uczniów (np. klaśnięcie w dłonie).

• Zorganizuj swoją klasę w taki sposób, by uczniowie wymagający większej uwagi siedzieli możliwie jak najbliżej, a wszyscy uczniowie w miarę możliwości zajmowali miejsca także w niewielkiej odległości od Ciebie.

Choroby zawodowe nauczycieli: Zadbaj o odporność!

Ogromne znaczenie dla zachowania zdrowego głosu, ale przecież także dla funkcjonowania całego organizmu, ma unikanie infekcji. W środowisku szkolnym i przedszkolnym nauczyciel może być narażony na częstsze, niż w przypadku osób wykonujących np. pracę biurową, zarażenie się choćby popularnymi w okresie jesienno-zimowym infekcjami górnych dróg oddechowych. Dlatego też tak ważne jest, aby podejmować działania mające na celu ograniczenie tego ryzyka poprzez m.in. częste mycie rąk czy wietrzenie sal lekcyjnych.

W unikaniu przeziębienia lub grypy duże znaczenie może mieć również właściwe wspieranie odporności. Pamiętaj o tym na co dzień, bo systematyczność jest tu kluczowa. Wbrew zapewnieniom producentów suplementów diety nie wystarczy zażyć witaminy w okresie jesienno-zimowej szarugi. Zadbaj o zbilansowaną dietę, wysypiaj się i uprawiaj choćby lekką aktywność fizyczną. To tak niewiele, a może zmienić... tak wiele :)

Choroby zawodowe nauczycieli: Chwila dla oczu

Godziny spędzone przy przygotowywaniu zajęć czy sprawdzaniu prac domowych mogą stanowić istotne obciążenie dla wzroku. Choć niekoniecznie od razu skutkować to będzie koniecznością stosowania okularów, to nadmierne eksploatowanie oczu może przyczyniać się do występowania uciążliwych bólów głowy, migren, pieczenia, uczucia suchości czy też nawracających stanów zapalnych spojówek.

Dbanie o kondycję oczu warto zacząć od zapewnienia im odpoczynku w trakcie pracy. Możesz stosować zasadę 20-20-20, czyli systematyczne, przerwy dla wzroku co 20 minut trwające przynajmniej 20 sekund. Spójrz w dal, pomrugaj intensywnie, by nawilżyć spojówki. W przypadku uczucia suchości możesz stosować krople nawilżające. Aby uniknąć zmęczenia, zadbaj o odpowiednie warunki oświetleniowe oraz ergonomię podczas pracy, m.in. odpowiednie ustawienie monitora czy dostosowanie wielkości czcionki.

Nawet jeśli na co dzień nie nosisz okularów korekcyjnych, w słoneczne dni warto nosić okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV z dobrej jakości soczewkami. Unikaj niesprawdzonych, choć tańszych, okularów z bazarków lub sieciówek, które nie dają gwarancji zapewnienia odpowiedniej ochrony. Dotyczy to również okresu zimowego, gdy refleksy słońca migoczące na powierzchni śniegu, choć wyglądają malowniczo, stanowią dla Twoich oczu nie lada wyzwanie.

Choroby zawodowe nauczycieli: Stres

Jednym z największych wyzwań współczesnego świata jest stres. W odpowiedzialnej pracy nauczyciela, który oprócz przekazywania wiedzy pełni również funkcję wychowawcy oraz opiekuna niejednokrotnie dużej gromadki dzieci, napięcie nerwowe może pojawiać się stosunkowo często. Choć trudno go całkowicie wyeliminować ze swojego życia, możesz przeciwdziałać jego negatywnym skutkom.

Każdego dnia warto zapewnić sobie czas na odrobinę relaksu. Wyjątkowo korzystną przeciwwagę dla narastającego napięcia stanowi umiarkowana i regularna aktywność fizyczna – joga, bieganie czy szybki spacer z kijkami. Uwalniane podczas wysiłku hormony szczęścia – endorfiny, to Twój naturalny sprzymierzeniec w walce ze stresem. Więcej o tym, jak radzić sobie ze stresem przeczytasz w załączonym artykule.

Bez względu na to jak lubisz swoją pracę, nie zapominaj o tym, że aby ją wykonywać niezbędne jest dobre zdrowie. Pamiętaj o tym, by systematycznie kontrolować swój stan zdrowia i odwiedzać lekarza wówczas, gdy coś budzi Twoje wątpliwości. Zdrowy styl życia oraz stosowanie kilku wspomnianych zasad pomogą Ci uniknąć dolegliwości zdrowotnych.
Wszystkim nauczycielom życzymy dużo zdrowia!