Jak uczy się mózg, czyli jak pomóc uczniom w nauce angielskiego?

Zrozumienie funkcjonowania umysłu pozwala zmaksymalizować efektywność pracy i nauki. W przypadku nauczania języków obcych wykorzystanie wiedzy o tym, jak uczy się mózg może istotnie wpłynąć nie tylko na same efekty pracy nauczyciela i ucznia, ale również odczucia związane z uczestnictwem w zajęciach językowych.

W jaki sposób mózg się uczy?

Mózg jest niezwykle złożonym, a zarazem delikatnym organem. Ten składający się z miliardów komórek nerwowych, zwanych neuronami, główny „komputer” naszego ciała kontroluje wszystkie procesy naszego zachodzące w organizmie, od podstawowych procesów życiowych, po zaawansowane procesy myślowe. Sprawne i szybkie przekazywanie tak dużych ilości informacji możliwe jest dzięki wykorzystaniu impulsów elektrycznych, przesyłanych pomiędzy neuronami tworzącymi niezwykle rozbudowane sieci połączeń – każdy z nich może być połączony z aż 10 tysiącami innych komórek nerwowych! Podczas nauki sieć ta jest rozbudowywana, a im lepiej poznajemy to, czego się uczymy, tym silniejsze są i bardziej efektywne połączenia pomiędzy neuronami, pozwalając na jeszcze szybsze przesyłanie impulsów elektrycznych. W ten właśnie sposób mózg „zapisuje” wszystko to, czego się uczymy.

Aby łatwiej zrozumieć ten mechanizm, często wykorzystuje się porównanie do ścieżek w gęstym lesie – im częściej daną dróżką podążamy, tym łatwiej ją dostrzec pośród gęstwiny. Ta analogia bardzo dobrze trafia do uczniów, gdy wyjaśniamy im konieczność i zalety płynące z regularnych powtórek. :) Jednocześnie, podobnie jak w przypadku leśnych szlaków, proces ten może przebiegać również w drugą stronę – gdy dane połączenia pomiędzy neuronami nie są wykorzystywane, stopniowo ulegają osłabieniu i tak jak nieużywana ścieżka, stopniowo zanikają w gąszczu innych informacji. W ten sposób zapominamy.

Mózg jest zatem jak zawodowy sportowiec. Aby utrzymać go w dobrej kondycji, musi regularnie trenować. Nawet jednak najbardziej utalentowani sportsmeni nie pozostawiają niczego przypadkowi i starają się stworzyć sobie optymalne warunki do treningu. W tym również podobny jest ludzki umysł, a wiedza o tym, co działa jak doskonały stymulator, a co powoduje pogorszenie wyników, pozwala optymalizować czas spędzony na nauce.

Czego potrzebuje mózg do sprawnej pracy?

Choć nie na wszystko mamy wpływ z perspektywy sali dydaktycznej, wiedza o tym, co wspomaga funkcjonowanie umysłów, szczególnie tych młodych i niezwykle szybko się rozwijających, może pomóc tworzyć w niej możliwie najkorzystniejsze warunki do pracy. Jednocześnie nawet w pracy lektora języka angielskiego można przecież przekazywać zdrowe nawyki, choćby podczas lekcji dotyczących zdrowia właśnie. :)

Zebraliśmy najważniejsze zasady dotyczące higieny umysłu:

• w zdrowym ciele zdrowy… mózg

Nie bez powodu sparafrazowaliśmy popularne powiedzenie. Utrzymanie ciała w zdrowiu i dobrej kondycji pomaga zapewnić korzystne warunki do pracy intelektualnej. W zdrowym ciele mózg może się poświęcić całkowicie uczeniu się. Choć nie na wszystko mamy wpływ, to zdecydowanie warto zachęcać dzieci, by prowadziły higieniczny tryb życia, a na zajęcia przychodziły wypoczęte i najedzone. Zaspokojenie tych podstawowych potrzeb pozwoli skupić się wyłącznie na tym, co aktualnie jest treścią zajęć.

• oddychaj z głową

Mózg jest organem, który ma niezwykle wysokie zapotrzebowanie na energię oraz tlen. W normalnych warunkach blisko 20% dostarczanego do organizmu tlenu wykorzystywane jest przez komórki mózgowe, a w sytuacji intensywnej pracy umysłowej wartość ta może wzrosnąć nawet 2,5-krotnie! Dlatego, jeśli chcesz, by Twoi uczniowie uniknęli znużenia lub trudności w osiągnięciu skupienia na lekcji, zadbaj o regularne wietrzenie sali, także jesienią i zimą (możesz wykorzystać do tego celu przerwę, aby nikt się nie przeziębił).

• śpij, by pamiętać

Regularny sen o odpowiedniej długości ma kluczowe znaczenie dla zapamiętywania. To właśnie podczas snu według licznych badań naukowców następuje utrwalenie w pamięci tego, czego uczymy się podczas dnia. Ponadto, wypoczynek nocny jest niezbędny, aby umysł mógł nadal równie sprawnie przetwarzać i zapamiętywać informacje. Podczas snu mózg utrwala zatem połączenia między neuronami, stabilizując wiedzę, a jednocześnie usprawnia swoje funkcjonowanie, by mógł pracować jeszcze wydajniej.

Rozciąganie po treningu, czyli relaks dla mózgu

Starając się zachować maksymalną sprawność umysłową bardzo ważne jest, by pamiętać o okresach odpoczynku. Relaks ma szczególne znaczenie dla zachowania zdolności do sprawnego kojarzenia faktów, uczenia się, koncentracji na realizowanych zadaniach. Przemęczenie może sprawiać, że dzieci będą rozkojarzone i nerwowe, a uczestnictwo w lekcjach będzie przychodziło im z coraz większą niechęcią.

Zachęcamy zatem, aby planując swoje lekcje, obok zasadniczych bloków tematycznych zaplanować momenty pozwalające na chwilę odprężenia. Nawet krótka przerwa śródlekcyjna może napełnić uczniów nową energią i zmotywować do dalszej pracy. Wprowadź gry i zabawy w języku angielskim lub zaproponuj wspólną zabawę polegającą na ćwiczeniu koncentracji. Te kilka minut nie pójdzie na marne!

Jeśli chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej o funkcjonowaniu mózgu, zapraszamy do wysłuchania niezwykle interesującego podcastu metodyczki Early Stage Beaty Wysockiej o tym, co nauczyciel języka angielskiego musi wiedzieć o mózgach swoich uczniów. Zapraszamy!