NaCoBeZU w praktyce: Na Co Będziemy Zwracać Uwagę na lekcjach angielskiego?

Z roku na rok pojawia się coraz więcej badań dotyczących skutecznych metod nauczania. Z nich dowiadujemy się, jak motywować uczniów i uczennice oraz sprawiać, żeby nauka była przyjemna, a jednocześnie przynosiła rezultaty.

Czym jest NaCoBeZU?

NaCoBeZU (Na Co Będziemy Zwracać Uwagę) to system określający zagadnienia, na które nauczyciel(-lka) będzie zwracać uwagę podczas oceniania. Jednocześnie jest to swego rodzaju drogowskaz dla uczniów i uczennic, jaki materiał musi zostać opanowany przed sprawdzeniem. Dzięki NaCoBeZU nauka staje się więc bardziej uporządkowana i skuteczna.

Przykładem zastosowania NaCoBeZU będzie odpowiedź ustna podczas lekcji języka angielskiego. Nauczyciel(-lka) wcześniej prosi uczniów i uczennice, aby ci przygotowali krótki opis, jak lubią spędzać czas wolny. Podaje wcześniej listę słówek, które chce, aby były użyte w wypowiedzi oraz struktur, których mają używać (np. like + czasownik z końcówką „-ing”). Oceniane będzie: użycie słówek z listy (poznanie nowych wyrażeń) oraz przekazanie informacji (czynności, które lubisz wykonywać w wolnym czasie).

Uczeń lub uczennica odpowiada (błędnie): „In me free time, I like playing video games and meeting with me friends”. Popełnia błąd, używając zaimka osobowego zamiast przymiotnika dzierżawczego, ale spełnia wszystkie kryteria opisane wcześniej przez nauczyciela(-lkę) angielskiego i zgodnie z NaCoBeZU otrzymuje pozytywną ocenę.

Więcej o sprawdzonych metodach nauczania znajdziesz w naszym artykule: Metody nauczania angielskiego – przegląd i sposoby ich wykorzystania.

NaCoBeZU w nauczaniu języka angielskiego – praktyczne przykłady

W nauce języka angielskiego NaCoBeZU pomaga uczniom i uczennicom skupić się na kluczowych umiejętnościach – komunikacji, słownictwie i strukturach gramatycznych. Jasno określone kryteria sukcesu pokazują, co będzie oceniane, więc uczniowie i uczennice wiedzą, na czym powinni się skoncentrować.

W NaCoBeZU nauczyciele(-lki) mogą tworzyć własne kryteria oceniania, dopasowane do poziomu klasy i celów lekcji. Chociaż przynosi wymierne korzyści dla uczniów oraz uczennic, wymaga odpowiedniego zaplanowania zajęć i udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej. Kryteria muszą być jasne, zrozumiałe i dokładne, aby dzieci nie miały co do nich wątpliwości.

Podstawowe elementy dobrej informacji zwrotnej (feedbacku):

• wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy;
• odnotowanie tego, co wymaga poprawy i dodatkowej pracy;
• jasne wskazówki, w jaki sposób można poprawić swoje wyniki;
• jasne wskazówki, w jakim kierunku powinno się pracować dalej.

O tym, jak przekazywać informację zwrotną, piszemy w artykule: Jak oceniać uczniów, aby nie obniżać ich samooceny?

Przykładowe wykorzystanie NaCoBeZU na lekcji języka angielskiego

Mówienie (Speaking)

• Cel: Uczeń lub uczennica potrafi opisać obrazek, używając co najmniej 5 zdań w czasie Present Continuous.
• NaCoBeZU: Będę sprawdzać, czy pamiętacie o zasadach używania czasu Present Continuous i czy używacie poprawnych słów do opisania obrazka.

Pisanie (Writing)

• Cel: Uczeń lub uczennica potrafi napisać krótki e-mail do kolegi z wakacji (50-70 słów), stosując odpowiednie zwroty powitalne i czas Past Simple.
• NaCoBeZU: Będę sprawdzać, czy pamiętacie o zwrotach powitalnych i zwrócę uwagę na poprawne użycie czasu Past Simple.

Słuchanie (Listening)

• Cel: Uczeń lub uczennica rozumie główne myśli w krótkim nagraniu o pogodzie i potrafi odpowiedzieć na 3 pytania dotyczące treści.
• NaCoBeZU: Po wysłuchaniu nagrania zadam 3 pytania dotyczące treści usłyszanego nagrania. Będę sprawdzać, czy rozumiecie najważniejsze informacje z nagrania.

Słownictwo i gramatyka

• Cel: Uczeń lub uczennica potrafi użyć nowo poznanych 10 słówek z rozdziału w odpowiedniej formie w odpowiednim kontekście.
• NaCoBeZU: Musicie wybrać odpowiednie słowo w zdaniu, aby pasowało do jego sensu. Będę sprawdzać, czy pamiętacie nowo poznane słownictwo.

Jak wygląda źle sformułowane NaCoBeZu?

To, jak nie powinno się formułować kryteriów sukcesu NaCoBeZu podczas nauczania języka angielskiego, znajdziemy w pracy „Ocenianie kształtujące w nauczaniu języków obcych” (Danuta Sterna i Beata Konstanty).

Na przykład polecenie „Opisz swojego najlepszego przyjaciela” nie spełnia kryteriów NaCoBeZU – jest ogólnikowe, więc nie pokazuje, co dokładnie będzie oceniane i jakie umiejętności rozwija. Zamiast tego kryteria sukcesu powinny być opisane w sposób przejrzysty i zrozumiały, na przykład „Opisz swojego najlepszego przyjaciela. Podaj jego imię, podaj informacje o jego rodzeństwie i rodzicach, podaj co najmniej jedną cechę charakteru, którą lubisz u przyjaciela, a praca będzie miała co najmniej 6 zdań i będzie napisana poprawnie językowo”.

Do czego służy NaCoBeZU?

NaCoBeZU, czyli „Na Co Będziemy Zwracać Uwagę” ma wiele zalet. Przede wszystkim zwiększa transparentność oceny, motywuje uczniów i uczennice do nauki, a także porządkuje proces oceniania dla nauczyciela(-lki).

🧒 NaCoBeZU dla uczniów i uczennic:

• ułatwia przygotowanie się do odpowiedzi, kartkówek i sprawdzianów, ponieważ kryteria sukcesu są jasno określone już wcześniej;
• porządkuje poznawaną wiedzę, więc łatwiej jest zapamiętać nowe informacje, słówka czy konstrukcje gramatyczne i lepiej je zrozumieć;
• wspiera poczucie motywacji, ponieważ uczeń i uczennica dokładnie wiedzą, co jest od nich wymagane i jak mogą osiągnąć sukces.

🧑‍🏫 NaCoBeZU dla nauczyciela(-lki):

• porządkuje pracę i ujednolica proces oceniania, ponieważ jasno określa, które elementy lekcji, działu lub modułu będą oceniane;
• ułatwia planowanie lekcji, pozwalając dobierać materiały oraz aktywności pod kątem konkretnych kryteriów sukcesu;
• wspiera ocenianie kształtujące i umożliwia udzielanie uczniom i uczennicom konstruktywnej informacji zwrotnej na podstawie wcześniej ustalonych zasad.

NaCoBeZU a ocenianie kształtujące

NaCoBeZU jest ściśle powiązane z ocenianiem kształtującym. Jest to metoda oceny postępów uczniów i uczennic, w której najważniejszy jest wyznaczony cel. Ocenianie kształtujące skupia się na wspieraniu procesu uczenia się oraz osiągania postępów, a nie tylko na końcowej ocenie. Ten system stosuje się więc przede wszystkim w trakcie procesu uczenia.

Jego celem jest dostarczanie uczniom oraz uczennicom bieżącej informacji zwrotnej, wskazującej, co już opanowali, a nad czym warto dalej popracować. Dzięki ocenianiu kształtującemu są aktywnymi uczestnikami własnej nauki, a proces uczenia się jest bardziej przejrzysty i motywujący.

Ocena postępów ucznia lub uczennicy wyznaczona za pomocą OK będzie zawierać: mocne strony pracy, obszary do poprawy i wskazówki, jak poprawić popełnione błędy.

Danuta Sterna i Beata Konstanty wymieniają najważniejsze strategie nauczania w ocenianiu kształtującym, które pokrywają się z NaCoBeZU. Są to między innymi:

• dokładne określenie celów nauczania i kryteriów sukcesu;
• zapewnianie informacji zwrotnej z podaniem kierunku dalszej pracy;
• zachęcanie dzieci, by stały się autorami procesu własnego uczenia się.

Ocenianie kształtujące i sumujące – jakie są różnice?

Czym będzie różnić się ocenianie kształtujące (przygotowane wraz z NaCoBeZU) od oceniania sumującego? Sprawdźmy to na przykładzie:

Zadanie: Napisać wypracowanie w języku angielskim o ulubionym hobby.

Ocenianie kształtujące: nauczyciel(-lka) podkreśla ortografię do poprawy, zostawia uśmiechnięte buźki przy zadaniu, dodaje komentarz na temat poprawy, np. „I really like your ideas, you have a wide range of vocabulary. You could use more advanced grammar (3rd conditional) next time”.

Ocenianie sumujące: nauczyciel(-lka) po sprawdzeniu wypracowania przypisuje za wykonaną pracę ocenę (zwykle w skali 1-6, jako ilość punktów lub ilość procentowa).

Czym są kryteria sukcesu w podejściu NaCoBeZU?

Podstawą podejścia NaCoBeZU są kryteria sukcesu – jasno sformułowane wskazówki określające, po czym uczeń i uczennica poznają, że osiągnęli cel lekcji. Stanowią one praktyczne rozwinięcie celów, ponieważ przekładają „co mamy osiągnąć” na „jak poznamy, że się udało”. Dzięki nim lepiej rozumieją oczekiwania oraz potrafią ocenić własne postępy, a także wiedzą, jak działać dalej.

NaCoBeZU a cele lekcji – czym się różnią?

Niezwykle istotne jest zrozumieć różnicę między NaCoBeZU a celami edukacyjnymi. Choć oba pojęcia brzmią podobnie, gdy nauczyciel(-lka) formułuje je w odpowiedzi na pytanie „czego chcę nauczyć?”, ich przeznaczenie jest inne.

• ➡️ NaCoBeZU (Co chcę sprawdzać? / O co spytam na sprawdzianie?) – definiuje kryteria oceny ucznia lub uczennicy i opisuje dokładnie, czego muszą się nauczyć i czego nauczyciel(-lka) będzie od nich wymagać.
• ➡️ Cel lekcji (Po co chcę tego uczyć? / Po co mamy się tego uczyć?) – definiuje sens i potrzebę nauki zagadnienia, odpowiadając, do czego jest to uczniom i uczennicom potrzebne ioraz jakie są korzyści z posiadania tej wiedzy.

NaCoBeZU wyjaśnia więc kryteria oceny pracy ucznia lub uczennicy oraz wiedzę, którą powinny oni opanować na danym etapie nauki. Dzięki niemu proces nauczania jest zrozumiały dla każdej ze stron. Natomiast cele określają, po co materiał jest nauczany.

Co warto pamiętać o NaCoBeZU?

NaCoBeZU (Na Co Będziemy Zwracać Uwagę) to system jasno określający, które elementy wiedzy i umiejętności będą oceniane, co porządkuje proces nauczania i ułatwia uczniom oraz uczennicom przygotowanie się do sprawdzianów. Podstawą NaCoBeZU są kryteria sukcesu, które informują, co oznacza osiągnięcie celu lekcji oraz jak samodzielnie ocenić swój postęp. Jest ściśle powiązane z ocenianiem kształtującym, wspierającym proces uczenia się przez bieżącą informację zwrotną i wskazówki do dalszej pracy.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania