Back to School relacyjnie

Jednym z zadań, przed jakimi stają uczniowie i nauczyciele na początku roku szkolnego, jest powrót lub wręcz pierwsze zetknięcie się z sytuacją funkcjonowania w grupie. Po wakacjach trzeba wrócić do systemu obowiązującego na zajęciach, komunikowania się z innymi uczniami i nauczycielem, rozwiązywania konfliktów i szukania sobie miejsca w nowej grupie. Pozytywne relacje między uczniami i nauczycielem w grupie są bardzo istotne. W książce „Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną?” Joanny Steinke-Kalembki możemy przeczytać:

„Rola dobrych relacji w szkole wydaje się jednym z najbardziej niedocenianych aspektów edukacji. Tymczasem badania pokazują, jak wielki może być jej wpływ na motywację uczniów do nauki. Poczucie przynależności do klasy , kontakty z rówieśnikami, relacje między uczniem, a nauczycielem są kluczowym elementem decydującym o powodzeniu dziecka w szkole.”

Myśląc o nowym roku szkolnym i nowych uczniach warto zastanowić się, co możemy zrobić, aby zacząć budować pozytywne relacje z tegorocznymi grupami.

Zabawy i aktywności integracyjne

Relacje zaczynamy budować już od pierwszego spotkania. Dobrze jest dać uczniom okazję do powiedzenia czegoś o sobie i do wstępnego poznania swoich nowych kolegów z grupy i nauczyciela. Poniżej przykłady gier i aktywności integracyjnych, które mogą w tym pomóc:

1. Something in common/something unique

Nauczyciel wymienia uczniom trzy rzeczy, które lubi i trzy, których nie lubi. Następnie uczniowie na kartkach zapisują i/lub rysują o sobie: “3 things I like… / 3 things I don’t like”

Następnie nauczyciel zbiera kartki i czyta je na głos (nie podając imienia ucznia). Zadaniem grupy jest zgadnąć, kto jest autorem. Przy licznych grupach dobrze tę zabawę podzielić na kilka pierwszych zajęć i czytać po parę przykładów na każdej lekcji.

Tę aktywność można też zaadaptować dla bardziej zaawansowanych uczniów. Nauczyciel mówi uczniom o czymś, co według niego ma wspólnego z większością z nich (np. „I like going to the cinema”), a następnie podaje informację o sobie, która go wyróżnia (np. „I lived in the Middle East for 5 years, but I have never ridden a camel”). Zadaniem uczniów jest podanie na piśmie podobnych informacji o sobie.

Uczniowie będą mieli okazję dowiedzieć się czegoś o sobie i zaobserwować, co ich łączy, a co wyróżnia. To ćwiczenie można zmodyfikować na potrzeby młodszych dzieci i przygotować handout skupiający się na obszarze słownictwa, który już znają (jedzenie, zabawki etc.)

2. This summer I …

Nauczyciel rysuje na tablicy lub wiesza 6-8 obrazków/zdjęć związanych z jego wakacjami:

Następnie, dostosowując opis do poziomu grupy, mówi co na nich jest. Uczniowie pracują tworząc swoje kolaże (starsi uczniowie mogą użyć zdjęć na swoich telefonach), a następnie w parach / grupach opowiadają o swoich wakacjach.

3. The Name Game

W przypadku najmniej zaawansowanych i najmłodszych uczniów nasz „ice-breaker” może po prostu służyć ułatwieniu zapamiętania imion wszystkich dzieci w grupie. Siadamy w kręgu. Nauczyciel podaje swoje imię, np.: „I’m Ania”. Dziecko siedzące obok nauczyciela mówi: „I am …, and this is Ania” i wskazuje na nauczyciela. Kolejna osoba przedstawia się, a następnie wymienia imiona wszystkich swoich poprzedników i tak dalej, aż do ostatniej osoby. W trochę bardziej zaawansowanych grupach możemy wykonać również drugie okrążenie dodając do imienia informację o tym, co dana osoba lubi, np.: „I am Ania and I like ice-cream.”

Innym pomysłem jest zabawa z kocem. Dzieci przedstawiają się stojąc w kółku. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie drużyny. Dwie osoby trzymają koc wysoko. Każda drużyna stoi po przeciwnej stronie koca. Jedna osoba z każdej drużyny podchodzi do koca, staje przodem do niego (po drugiej stronie czeka osoba z drugiej drużyny). Na umówiony znak koc jest opuszczany, zadaniem dwóch osób stojących teraz przodem do siebie jest powiedzieć imię tej drugiej osoby. Kto pierwszy - zdobywa punkt dla drużyny przeciwnej.

Poznaj swoich uczniów

Proces nawiązywania relacji jest długotrwały, jednak już od pierwszych zajęć możemy pokazać naszym uczniom, że jesteśmy nimi zainteresowani i że są dla nas ważni. Oto kilka sposobów:

1. Jak najszybciej naucz się imion swoich uczniów

Jednym ze sposobów, poza zabawami integracyjnymi, jest stworzenie sobie zestawu karteczek z imionami wszystkich uczniów. Na każdych zajęciach możesz używać tych karteczek do losowania uczniów do odpowiedzi na pytania, do podziału na grupy lub pary itd. Dzięki temu dużo szybciej połączysz twarz z imieniem i dodatkowo zwiększysz zaangażowanie uczniów na swoich zajęciach. Dobrze wyjaśnia to filmik z Teacher Channel.

2. Witaj się i żegnaj z uczniami

Jeśli masz taką możliwość, na końcu i początku zajęć wprowadź zwyczaj witania i żegnania się z uczniem. Możesz na przykład dać uczniom wybór jednego z 4 „H” – hello, handshake, highfive lub hug. Przykładowy plakat przedstawiający tę strategie jest do ściągnięcia tu.

3. Poznaj ich zainteresowania

Poświęć czas na przerwach i przed zajęciami, aby poznać zainteresowania swoich uczniów. Postaraj się wpleść intersujące ich tematy w swoje lekcje. Na początku roku przetestuj różne rodzaje aktywności z Twoimi nowymi grupami, aby sprawdzić, które sprawiają im największa radość. Dzięki temu będzie Ci łatwiej zaplanować angażujące zajęcia na resztę roku szkolnego.

Ta krótka lista pomysłów to oczywiście dopiero początek. Jeśli chcielibyście zagłębić się w temat budowania relacji z uczniami serdecznie polecam lekturę książek: „Co z tą szkołą? Siedem perspektyw dla uczniów, nauczycieli i rodziców” J. Bauera, „Kryzys Szkoły” J. Juula lub „Wychowanie bez porażek w szkole” T. Gordona. O praktycznych wskazówkach dotyczących budowania relacji nauczyciela z uczniami piszą A. Faber i E. Mazlish w książce „Jak uczyć żeby dzieci się uczyły” (recenzję tej książki można przeczytać tu na naszym blogu).

Powodzenia w nowym roku szkolnym!

Autorka: Dorota Ścisłowska, dyrektorka metodyczna ds. EdTech