Retrieval Practice. Klucz do efektywnej nauki języka angielskiego

Ledwo zaczynał się rok szkolny, a tu już maj! Pobudka! Czas końcowych egzaminów, ostatnich testów i sprawdzania wiedzy, zanim wyruszymy na wakacyjne podboje! Ale zaraz, zaraz, czy wiecie, jak najefektywniej powtarzać materiał? I jak uczyć dzieci i młodzież samodzielnych powtórek? Czy retrieval practice to skuteczna technika uczenia się? Sprawdźcie!

Jak myślisz? Czy efektywne powtórki polegają na:

1) odczytywaniu notatek,
2) przeglądaniu podręcznika,
3) samotestowaniu np. przy użyciu fiszek,
4) czy czytaniu słowniczka?

Odpowiedź znajdziesz w artykule!

📍 Skuteczna technika zapamiętywania: retrieval practice

W świecie edukacji, w którym nauczyciele nieustannie poszukują skutecznych metod nauczania, jedna strategia wyróżnia się jako niezwykle efektywna: retrieval practice, czyli praktyka przywoływania informacji. Ta metoda, oparta na solidnych podstawach naukowych, może zrewolucjonizować sposób, w jaki uczniowie przyswajają i utrwalają wiedzę, zwłaszcza w kontekście nauki języka angielskiego.

Problem przy powtarzaniu materiału – fluency illusion

Skuteczność odczytywania notatek została poddana krytyce, głównie ze względu na tzw. „fluency illusion”, czyli fałszywe przekonanie, że się coś rozumie / umie, gdy się przegląda tekst czy notatki. To samo dotyczy przeglądania podręcznika czy czytania słowniczka – nie tylko nie daje to prawdziwego obrazu tego, co aktywnie wydobędziesz z pamięci, ale wręcz daje fałszywy obraz – wydaje ci się, że umiesz to, czego w rzeczywistości możesz nie umieć. Zatem jaka jest pożądana i skuteczna metoda na powtórki? Retrieval practice!

Co to jest Retrieval Practice?

Retrieval practice to technika uczenia się, która polega na aktywnym przywoływaniu / wydobywaniu informacji z pamięci, zamiast pasywnego powtarzania czy przeglądania materiału. Badania (1) wykazały, że ten rodzaj mentalnego wysiłku znacznie ułatwia naukę, poprawia długoterminową pamięć i zrozumienie materiału. Zatem odpowiedź na pytanie z początku artykułu to 3: samotestowanie.

W kontekście nauki języków, retrieval practice może obejmować działania takie jak:

• samodzielne przypominanie sobie słownictwa za pomocą fiszek,
• stosowanie konstrukcji gramatycznych w zdaniach,
• streszczanie treści z przeczytanych tekstów.

Dlaczego ta metoda jest tak skuteczna?

Kiedy uczniowie aktywnie przywołują informacje, wzmacniają ślady pamięciowe, co sprawia, że materiał staje się bardziej zakotwiczony w ich długoterminowej pamięci. Można to porównać do wydeptywania ścieżki – im częściej ktoś nią chodzi, tym będzie bardziej wydeptana, a jednocześnie więcej ludzi będzie nią chodziło.

Zatem aktywne przywoływanie informacji oznacza, że są one lepiej przyswajane i łatwiejsze do przywołania w przyszłości, co jest kluczowe w nauce języka.

📍 Jak stosować Retrieval Practice w nauce języka angielskiego?

Samotestowanie

Zachęcaj uczniów do tworzenia własnych testów / fiszek z nowo nauczonego słownictwa lub gramatyki. Niech spróbują wyjaśnić znaczenia słów lub zastosować struktury gramatyczne w nowych zdaniach bez zaglądania do notatek.

Jak pracować z fiszkami na lekcjach? Uczniowie w parach lub grupach mogą takie fiszki tworzyć dla siebie nawzajem i wspólnie się testować. Mogą je stosować także w planszówkach czy w formie grupowego quizu.

Podsumowania / Exit tickets

Na koniec lekcji lekcji, poproś uczniów o podsumowanie tego, czego się nauczyli, bez korzystania z materiałów. To może być w formie dyskusji grupowej lub partnerskiej.

Dzienniczek / słowniczek

Uczniowie mogą prowadzić dzienniki, w których regularnie zapisują, co pamiętają z ostatnich lekcji. Nie tylko pomoże to w przywoływaniu informacji, ale również w ocenie postępów czy materiału, który trzeba jeszcze powtórzyć.

Zabawy powtórkowe

Wszelkie gry czy zabawy powtórkowe, które aktywizują materiał będą doskonałym pomysłem. Wystarczy gra planszowa, stacje, quiz drużynowy, wyścigi do kart obrazkowych – po prostu nie omijaj ich i nie przedkładaj prezentacji materiału nad jego odtwarzanie.

„Stuningowane” notatki

Na stronie rertievalpractice.org Pooja K. Agarwal, która jest kognitywną naukowczynią i autorką książki „Powerful Teaching: Unleash the Science of Learning” zachęca do ciekawej formy notowania:

1. Zachęć uczniów do przeczytania książki, wykonania ćwiczenia, słuchania tekstu etc. bez robienia notatek (jeszcze!).
2. Zamknij książkę, wyłącz nagranie lub zrób „stopklatkę” podczas lekcji, aby uczniowie mogli zapisać to, co pamiętają (dwie rzeczy, wszystko, cokolwiek…).
3. Otwórz książkę, włącz nagranie / kontynuuj lekcję.

Mózg zatrzymany w taki sposób na pewno zapamięta to, co zanotuje!

Zobacz też:

➡️ 5 pomysłów na kreatywną powtórkę słówek
➡️ Gry do nauki języka angielskiego, które przygotujesz w kilka minut!
➡️ Jak stworzyć własne pomoce dydaktyczne i materiały edukacyjne do nauczania języka?

Aplikacje wykorzystujące retrieval practice

Istnieje wiele aplikacji wspierających naukę języków, które wykorzystują techniki retrieval practice, np. poprzez quizy czy gry słowne. Najbardziej popularne to oczywiście kahoot czy quizlet, ale uwaga! Materiał powtarzany „analogowo” okazuje się być efektywniej zapamiętany, nie do końca wiadomo jeszcze, dlaczego tak jest.

Stosowanie retrieval practice nie wymaga dużo dodatkowego czasu ani zasobów. Jest to prosta zmiana w podejściu, która może przynieść znaczące korzyści w postaci lepszych wyników uczniów i głębszego zrozumienia materiału. Co więcej, może to również zmniejszyć stres związany z testami, ponieważ uczniowie będą lepiej przygotowani do przywoływania informacji pod presją. Najważniejsza jest w mojej opinii kwestia zmiany paradygmatu – przestawiamy się bowiem z długiej i perfekcyjnej prezentacji na częstą i regularną jego aktywizację u uczniów.

Retrieval practice to potężne narzędzie, które może pomóc uczniom w skutecznej nauce języka angielskiego. Jako nauczyciele, mamy obowiązek wykorzystywać najbardziej efektywne metody nauczania dostępne w naszym arsenale pedagogicznym, a retrieval practice zdecydowanie należy do nich. Zachęcam do eksperymentowania z tą techniką i obserwowania, jak wpłynie ona na postępy Twoich uczniów i uczennic, a przede wszystkim – jak zmieni Twoje podejście do nauczania!

Życzę miłych i owocnych powtórek!

Autorka: Beata Wysocka – metodyczka, trenerka umiejętności poznawczych, jogi i mindfulness dla dzieci, nauczycielka MBSR w trakcie certyfikacji. Z wykształcenia filolożka języka angielskiego i psycholożka. Zawsze pilnuje ważnych dla niej i dla Early Stage wartości – ekologii, NVC (non-violent communication, komunikacji bez przemocy), otwartości na różnorodność, a przede wszystkim cyfrowego i psychicznego dobrostanu dzieci i młodzieży. Jest współautorką podręczników do angielskiego dla uczniów Early Stage. W wolnych chwilach chodzi po górach i medytuje.

Zapraszamy też do podcastów i webinariów autorki:

➡️ Webinarium Mindfulness w edukacji
➡️ Artfully - o wykorzystaniu sztuki na zajęciach języka angielskiego
➡️ Jak uczyć myślenia (krytycznego) na lekcjach języka angielskiego
➡️ Podcast o kreatywności
➡️ Podcast o radzeniu sobie ze stresem

Źródło:

1. Pooja K. Agarwal, Ludmila D. Nunes & Janell R. Blunt Retrieval Practice Consistently BenefitsStudent Learning: a Systematic Review of AppliedResearch in Schools and Classrooms [w:] Educational Psychology Review (2021) 33:1409–1453 DOI: 10.1007/s10648-021-09595-9.