Growth Mindset. Co to jest? Czym się różni od fixed mindset?

1.02.2024

Resources Professional Development Ideas Blog

Growth mindset czy chwalenie uczniow ma sens

Growth mindset – co to jest? Może to twierdzenie obiło Ci się o uszy, a może to pierwszy raz, kiedy masz z nim styczność. Niezależnie od tego, który przypadek dotyczy Ciebie, psychologia sukcesu to coś, co jako nauczyciela powinno Cię zainteresować. Zapraszam więc do lektury!

Zobacz też:

👉 Nastawienie na rozwój [PODCAST]
👉 Growth mindset - czyli czy taki błąd straszny – jak podchodzić do błędu na zajęciach [WEBINARIUM]
👉 Neurobiologia porażki, czyli co porażka robi z naszym mózgiem?
👉 Rozwijanie kompetencji miękkich jako nauczyciel – kluczowe umiejętności lektora

Moje pierwsze spotkanie z growth mindset i psychologią sukcesu

Kiedy parę lat temu uczyłam w szkole międzynarodowej, jedna z moich koleżanek z pracy, nauczycielka klas trzecich, tak jak ja, powiesiła na tablicy w naszym pokoju nauczycielskim plakat zatytułowany „STOP SAYING »you are so smart«" Pochodził on z bloga School House Divas, a sam plakat można ściągnąć za darmo (po uprzedniej rejestracji) ze strony Teachers Pay Teachers.

Zarówno ja, jak i wielu innych nauczycieli, bardzo zainteresowało się tematem. Muszę przyznać, że wtedy mój „motywujący” feedback ograniczał się do chwalenia uczniów, bez podawania konkretnych przykładów czy działań, które zasługiwały na pochwałę. Na stałe mówiłam uczniom i pisałam na ich pracach wyrażenia w stylu: „Well done!”, „Great job”, „You are so smart”.

Po przeczytaniu pierwszych przykładów feedbacku na plakacie („You tried really hard on that”, "You have really improved on…”) zdałam sobie sprawę, że to co jest tam napisane, ma dużo większą moc i może być nie tylko motywujące, ale też pomóc zrozumieć uczniom, że do wielu umiejętności dochodzi się stopniowo. Koleżanka, która powiesiła plakat, wyjaśniła, że te przykłady feedbacku oparte są na podejściu growth mindset.

Motywowanie dziecka w growth mindset polega na podkreślaniu wysiłku, jaki włożył w osiągnięcie czegoś.

Zobacz też:

👉 Nastawienie na rozwój – jak wspierać je u uczniów?
👉 Growth mindset [DARMOWY WEBINAR]
👉 Nastawienie na rozwój [PODCAST]
👉 Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną?

Growth mindset – co to?

Pojęcie growth mindset pochodzi od psycholog Carol Dweck, profesor na Uniwersytecie Stanforda, autorki książki „Nowa psychologia sukcesu”. Autorka stawia w opozycji dwa sposoby myślenia (mindset):

🔹Fixed mindset (nastawienie na trwałość), w którym człowiek zakłada niezmienność swoich cech i możliwości.
🔹Growth mindset (nastawienie na rozwój) – rozwojowe podejście do możliwości ludzkiego mózgu, traktujące uczenie się jako proces.

To rozwojowe podejście może bardzo pomóc naszym uczniom – Carol Dweck wyjaśnia to na konkretnym przykładzie w swojej książce o growth mindset:

„

Co powoduje, że przestajemy podchodzić do nauki z entuzjazmem? Nastawienie na trwałość! Kiedy dzieci są już zdolne do samooceny, niektóre z nich zaczynają obawiać się wyzwań. Martwią się, że okażą się głupie. Daliśmy czterolatkom wybór: mogą ponownie rozwiązać łatwą łamigłówkę lub spróbować swoich sił z trudniejszą. Nawet w tak młodym wieku dzieci mające nastawienie na trwałość – te, które wierzyły w niezmienność ludzkich cech – wybierały bezpieczniejszą opcję. »Kto się urodził mądry, nie popełnia błędów«, mówiły nam. Dla dzieci o nastawieniu na rozwój – tych, które wierzyły, że możemy być coraz mądrzejsi – była to niezrozumiała decyzja. Dlaczego pani mi to proponuje? Kto by chciał ciągle rozwiązywać te same łamigłówki? I za każdym razem wybierały trudniejsze zadanie. »Ale będzie frajda, kiedy się z tym uporam!«, zawołała pewna dziewczynka.”

Bardzo ciekawą rozmowę z autorką książki można obejrzeć na kanale youtubowym Talks at Google. Nagranie jest dosyć długie, ale gorąco je Wam polecam!

Psychologia sukcesu

Dawanie niekonkretnych pochwał w stylu „You are so smart” może, jak się okazuje, wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Według teorii NVC Porozumienia bez przemocy Marshalla Rosenberga, która nie odnosi się bezpośrednio do pochwał samych w sobie, ale do oceniania i opinii, tego typu komunikaty są jedynie przejawem tego, co myśli lub czuje ich nadawca, a nie opisują rzeczywistości. Intencją osoby chwalącej jest często wzmocnienie samooceny, wsparcie pożądanych zachowań i zmiana tych niepożądanych. Niestety tak sformułowane komunikaty mogą zachwiać samooceną dziecka, spowodować spadek motywacji wewnętrznej i zwiększyć nastawienie na pochwały, nagrody i zadowolenie innych.

Zobacz też:

👉 Czym jest Porozumienie Bez Przemocy (NVC) i jak może przydać się nauczycielom języka angielskiego? [PODCAST]
👉 Motywacja wewnętrzna. Jak ją zahartować, aby przetrwała kryzys?

Czym jest Porozumienie Bez Przemocy (NVC) i jak może przydać się nauczycielom języka angielskiego?

Według mnie, te dwa podejścia łączą się i mogą pomóc w dawaniu takiego feedbacku, który będzie wpływał na motywację wewnętrzną i wspierał nastawienie na rozwój. Według pierwszych dwóch punktów schematu NVC najpierw należy opisać, co obserwujemy („Widzę, że zrobiłeś całe ćwiczenie“), a potem wyrazić swoje uczucia związane z tym, co widzimy („Bardzo mnie to cieszy”) lub zapytać o uczucia dziecka towarzyszące pracy nad tym zadaniem („Jak się czułeś wykonując to zadanie/Jak się teraz czujesz?”). Po tym komunikacie warto dodać właśnie element rozwojowy, na przykład „Wiem, że to ćwiczenie jest trudne, widzę, że włożyłeś w nie dużo wysiłku”.

Warto wesprzeć to rozwojowe podejście również na inne sposoby – w Internecie można znaleźć ciekawe filmiki dla dzieci, które przybliżą im ten sposób myślenia. Ja bardzo lubię te od Class Dojo:

Carol Dweck założyła organizację o nazwie Mindset Works. Zajmują się oni propagowaniem growth mindset w szkołach. Na ich stronie można znaleźć też darmowe materiały – między innymi przykłady komunikatów wspierających podejście rozwojowe w różnych sytuacjach. Ciekawe handouty są też na stronie Teachers Pay Teachers.

Ja nad swoim podejściem rozwojowym nadal pracuję, ale bardzo się staram i idzie mi coraz lepiej 😊.

Poznajmy się lepiej

Jeśli zaciekawił Cię ten artykuł, na stronie Early Stage Universe znajdziesz wiele innych pasjonujących materiałów. Podpowiadamy na przykład jak przygotować konspekt lekcji języka angielskiego, pokazujemy na czym polega uważne uczenie się, a także prezentujemy nasze oferty pracy dla lektorów języka angielskiego w całej Polsce. Jeśli interesuje Cię założenie własnej szkoły języka angielskiego, zapraszamy na stronę http://franczyza.earlystage.pl.

Zobacz też:

👉 Czy warto korzystać z gotowych scenariuszy lekcji języka angielskiego dla dzieci?
👉 Jak kontynuować rozwój zawodowy nauczyciela poza salą lekcyjną?
👉 Certyfikaty uprawniające do nauki angielskiego – czy musisz je posiadać chcąc uczyć języka?
👉 Self-care dla nauczycieli: inspiracje i pomysły na dbanie o siebie